Voortgang lopende jaar relevante ontwikkelingen
De corona pandemie heeft een aantal (ruimtelijk-economische) ontwikkelingen in een stroomversnelling gebracht. Bepaalde sectoren floreren zoals supermarkten, woonwinkels, bouwmarkten en tuincentra. Ondanks dempende steunmaatregelen voor ondernemers is de economische impact enorm. Juist die sectoren die kleur en sfeer geven aan onze gemeente/binnenstad staan onder druk. Vooral de horeca, deelsectoren van de detailhandel (mode, schoenen) en de cultuursector. Branches die weer open mogen, pakken de draad snel weer op. Vooral culturele instellingen en nachthoreca lopen vooralsnog achter bij die ontwikkeling. Het Centraal Planbureau (CPB) verwacht dat de economie zich sneller herstelt van de corona maatregelen dan eerder gedacht (juni 2021). De kansen voor de toekomst van onze Groningse speerpuntsectoren gezondheidseconomie, energie en digitale economie zijn onverminderd actueel gebleken in de corona crisis.
De Groningse economie had per 1-4-2020 een omvang van 155.872 banen en 22.495 vestigingen. In de periode 2015-2020 is de werkgelegenheid gemiddeld met ongeveer 1,8% per jaar toegenomen. De leegstandscijfers laten een dalende trend zien. De werkgelegenheid op werklocaties is in de afgelopen vijf jaar relatief meer toegenomen dan de werkgelegenheid in de gehele gemeente Groningen. Voor de bedrijfsruimtemarkt daalde de leegstand van 10,6% in januari 2016 naar 2,5% per 1 januari 2021. De kantorenmarkt zag in dezelfde periode een daling van 13% naar 4,5%. Dit is deels te verklaren doordat er bijna geen nieuwe kantoren worden bijgebouwd, en er jaarlijks gemiddeld 14.000 m2 uit de markt verdwijnt door transformatie naar andere functies. De krapte op de kantoren- en bedrijfsruimtemarkt is zo groot geworden dat beide onder de frictieleegstand van 5% zijn gekomen.
De gronduitgifte is –ondanks, of misschien juist dankzij- de corona pandemie hoger dan verwacht. In 2020 is 16,6 hectare grond verkocht. De prognose is gemiddeld 5 hectare per jaar. De verwachting is dat de gemeente ruim voor 2030 door haar voorraad heen is. Op basis van de marktanalyse verwachten wij een tekort per 2030, maar gezien het hoge tempo van uitgifte en de verstedelijkingsopgave kan dit moment ook eerder zijn. Deze mogelijke verschuiving is ook genoemd door bureau Buiten in de marktanalyse bedrijventerreinen (2018).
Er is met name een toestroom van logistieke bedrijven (zowel E-commerce als bevoorrading supermarkten). De verwachting is dat komende jaren de vraag naar bedrijfsruimte in Groningen blijft toenemen. Het grootste deel van de vraag (45%) is afkomstig van het reguliere midden- en kleinbedrijf uit diverse branches, met kavels tot 1 hectare voor kleinere gebruikers en 1 tot 3 hectare voor middelgrote bedrijven. Daarnaast is een aanzienlijk deel (45%) afkomstig van grootschalige bedrijven uit vooral de industrie en logistiek, al dan niet in combinatie met een behoefte aan voldoende hinderruimte. En beperkt deel van de vraag (10%) is naar verwachting afkomstig van bedrijven met een hoogwaardige uitstraling, waaronder veel kennisintensieve bedrijvigheid.
Het aangekondigde herstel lijkt zich op het eerste gezicht te vertalen in een afname van leegstaand winkelvloeroppervlak (wvo) op basis van de cijfers tussen januari 2021 en juni 2021. Deze daling wordt echter voornamelijk veroorzaakt door de invulling van het voormalige V&D-pand (8.400 m2). Vanwege de vele onzekerheden blijft het dan ook lastig de ontwikkelingen in de leegstand te prognosticeren.
Op het moment van schrijven voeren we de herstelagenda uit en in november 2022 stellen we twee nieuwe beleidskaders vast.